چالش‌های معلمی در دنیای صفر و یک‌ها/ چالش سوم: ویکی پدیا
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۲۰۹۸۶
حسین غفاری، معلم و پژوهشگر تربیت رسانه ای
زمانه عوض‌شده است. نه دیگر بچه‌ها آن بچه‌های قدیم‌اند، نه مدرسه فقط محدود به دیوارهای سنتی‌اش مانده است. حالا رسانه‌ها رقیب جدی مدرسه برای تعلیم و تربیت بچه‌ها شده‌اند. پس چرا معلم‌ها باید محدود به ابزارهای سنتی‌شان بمانند؟ بچه‌ها از ما معلم‌ها انتظار دارند که همپایشان در «دنیای صفر و یک‌ها» بدویم و دستشان را بگیریم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در نوبت‌های قبل، به دو چالش «محرمانگی داده‌ها در وب» و «آمیختگی علم و شبه‌علم در رسانه‌های اجتماعی» پرداختیم و پیشنهادهایی برای مواجهه هوشمندانه معلمان با این چالش‌ها ارائه دادیم. برای چالش سوم آماده‌اید؟
ویکی‌پدیا دقیقاً به چه دردی می‌خورد؟
مدت کوتاهی پیش از آن‌که «وب» همه‌ی ساحت‌های زندگی ما را در بر بگیرد، یعنی چیزی کمتر از بیست سال پیش، کتابخانه‌های عمومی و تخصصی، بایگانی‌های محلی و ملی اسناد یا صندوقچه‌های شخصی دانشمندان و استادان، تنها محل انباشت و نگهداری دانش بشر به‌حساب می‌آمدند؛ و راه مطمئن برای فهمیدن معنای یک لغت ناآشنا، آشنایی با یک شهر دور، شناخت رموز یک پدیده‌ی فیزیکی، حل مسئله‌ای فقهی، رفع ابهام از یک معمای فلسفی و ... مراجعه به لغت‌نامه‌ها، دانش‌نامه‌ها، سیره‌نامه‌ها و امثال آن بود.
امروز دانش‌آموزان برای حل مسائل شخصی‌شان، رفع مشکلات درسی، انجام پژوهش‌های کلاسی یا حتی پاسخ به سؤالات امتحانی، از هر طریقی خود را به «وب» می‌رسانند.
حالا کمتر باورکردنی است که بیست سال پیش برای انجام یک پژوهش دانش‌آموزی، گاهی به سفری درون‌شهری تا کتابخانه‌ی مرکز شهر نیاز بود! بعد از به دست آوردن کتاب مرجع هم، باید آن را یک‌بار از ابتدا تا انتها، یک‌بار از انتها تا ابتدا و گاهی از وسط به ابتدا و انتها تورق می‌کردی تا مدخل مدنظر را بیابی و تازه مطالعه را شروع کنی.
برای به دست آوردن پاسخ درست، باید به‌اندازه‌ی لازم و کافی هوشمند بود.
امروز دیگر دانش‌آموزان برای حل مسائل شخصی‌شان، رفع مشکلات درسی، انجام پژوهش‌های کلاسی یا حتی پاسخ به سؤالات امتحانی، از هر طریقی خود را به «وب» می‌رسانند. «وب» هم که «... دریایی کرانه ناپدید / کی توان کردن شنا ای هوشمند»؟!۱
پس برای به دست آوردن پاسخ درست، باید به‌اندازه‌ی لازم و کافی هوشمند بود. اما اگر شما هم مثل بچه‌ها سؤالاتتان را از «گوگل» می‌پرسید، می‌دانید که معمولاً این جستجوگر مهربان، اولین و اصلی‌ترین پاسخ‌ها را از «ویکی‌پدیا» به شما عرضه می‌کند.
معمولاً «دانشنامهی آزاد ویکی‌پدیا» حاضرجواب‌ترین پاسخگوی شما در «وب» است.
فرقی ندارد که درباره‌ی یک شاعر بلندآوازه سؤال کرده باشید یا یک حشره‌ی آبزی یا نبردی تاریخی یا یک داروی شفابخش. معمولاً «دانشنامهی آزاد ویکی‌پدیا» حاضرجواب‌ترین پاسخگوی شما در «وب» است. اما واقعاً چقدر می‌توان به این علّامه‌ی همه‌چیزدانِ دنیای سایبری اعتماد کرد؟
به‌عنوان معلم باید بدانیم و به بچه‌ها نیز بیاموزیم که «ویکی‌پدیا» و تمامی ویکی‌های وابسته‌اش (مثل ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌سفر، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌نبشته، ویکی‌انبار، ویکی‌داده و ...) با دانش‌نامه‌ها و کتاب‌های مرجع موجود در کتابخانه‌ها تفاوت‌هایی جدی دارد. مطابق ادعای خود «ویکی‌پدیا»:
ویکی معمولاً به انواعی از وبگاه‌ها گفته می‌شود که به تمام بازدیدکنندگانش (حتی گاهی بدون ثبت‌نام) اجازه‌ی ویرایش، افزودن یا حذف مطالب را می‌دهد.
به‌عنوان معلم باید بدانیم و به بچه‌ها نیز بیاموزیم که «ویکی‌پدیا» و تمامی ویکی‌های وابسته‌اش با دانش‌نامه‌ها و کتاب‌های مرجع موجود در کتابخانه‌ها تفاوت‌هایی جدی دارد.
ویکی توسط نویسنده‌های حرفه‌ای نوشته نمی‌شود؛ بلکه برای بازدیدکنندگان معمولی طراحی‌شده است. همچنین پایه تغییرات در فضای ویکی مبتنی بر همکاری است؛ یعنی هر چقدر همکاری کاربران در ویرایش یک صفحه بیشتر باشد، آن صفحه پُر تغییر تر و [احتمالاً] کامل‌تر می‌شود.
این فرایند با آن چه ما از روش تدوین دانش‌نامه‌های مرسوم سراغ داریم بسیار متفاوت است. یعنی بجای این که چند کارشناس امین در روندی تحت کنترل و با روش علمی در محیطی بسته به جمع آوری و ارزیابی مطالب بپردازند، کار جمع‌آوری و ارزیابی محتوا در محیط وب به عموم کاربران سپرده شده است.
پایه تغییرات در فضای ویکی مبتنی بر همکاری است
برای مثال، بیش از ششصدهزار مدخل ویکی‌پدیا به زبان فارسی همگی توسط بیش از هفتصد و هفتاد هزار کاربر در مدت زمانی حدود پانزده سال (از سال ۱۳۸۲ تا امروز) ایجاد و ویرایش شده‌اند و این روند هر ماه با مشارکت بیش از دو هزار کاربر به حداقل ده‌ها هزار ویرایش منجر می‌شود. همین پویایی و نبود تمرکز در فرایند جمع‌آوری و انتشار محتوا –که اصلی‌ترین مزیت ویکی‌پدیا است- به شکل‌گیری انتقادات جدی به این دانشنامهی آزاد جهانی منجر شده است.
منتقدین درستی و اعتبار ویکی‌پدیا را به خاطر «آزادی ویرایش» زیر سؤال برده‌اند.
منتقدین درستی و اعتبار ویکی‌پدیا را به خاطر «آزادی ویرایش» زیر سؤال برده‌اند. همچنین، ویکی‌پدیا به خاطر «آسیب‌پذیری در برابر خرابکاری»، «کیفیت غیریکنواخت مقالات»، «سوگیری نظام‌مند»۲، «بی‌ثباتی» و نیز به خاطر «ترجیح اجماع بر اعتبار» در سبک ویرایش مقالات، نقد شده است. ماجراهای معروف۳ بسیاری در این سال‌ها ناشی از اعتماد چشم‌بسته به محتوای دستکاری‌شده‌ی ویکی‌پدیا بر سر زبان‌ها افتاده‌اند که تأمل در آن‌ها ما را به این نتیجه می‌رساند که در استفاده از ویکی‌پدیا رعایت جانب احتیاط، شرط عقل است.
در استفاده از ویکی‌پدیا رعایت جانب احتیاط، شرط عقل است.
به‌عنوان معلم باید بدانیم و به بچه‌ها نیز بیاموزیم که شاید ویکی‌پدیا به‌عنوان «اولین منبع» به ما کمک کند به کلیات جواب مورد نیازمان دست پیدا کنیم، اما نباید روی آن به‌عنوان «آخرین منبع» تکیه کنیم و همواره باید یافته‌های ویکی‌پدیا را با مراجع معتبر دیگر بسنجیم.
اگر در این روزگار، توسعه‌ی وب به کاهش زمان دسترسی به منابع علمی منجر شده است، زمان صرفه‌جویی شده را باید به اعتبارسنجی منابع الکترونیکی اختصاص بدهیم.
اگر در این روزگار، توسعه‌ی وب به کاهش زمان دسترسی به منابع علمی منجر شده است، زمان صرفه‌جویی شده را باید به اعتبارسنجی منابع الکترونیکی اختصاص بدهیم و فراموش نکنیم که فعالیت علمی همیشه به دقت و پشتکار فراوان نیاز داشته و دارد.
پی‌نوشت‌ها:
اشاره به بیتی از رابعه بنت کعب: «عشق» دریایی کرانه ناپدید... جالب است که بدانید غالب مشارکت‌های انجام‌شده در نگارش و ویرایش «ویکی‌پدیای فارسی» توسط کاربران ساکن در اروپا و آمریکای شمالی انجام شده‌است و سهم کاربران از ایران فقط ۴۵٪ است. ماجرای دستکاری «امیر دولاب» در ویکی‌پدیا و اشتباه گزارشگر فوتبال تلویزیون از خنده‌دارترین آن‌هاست.منبع: ماهنامه رشد معلم، شماره‌ی پی‌درپی ۳۲۱، فروردین ۱۳۹۸.
ادامه دارد
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
منبع: فارس
کلیدواژه: وب ویکی پدیا دانشنامه آزاد جستجوی دانش اعتبارسنجی دانش نامه ها ویکی پدیا بچه ها ی ویکی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۲۰۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تمدید ثبت‌نام و ویرایش آزمون استخدامی فرزندان ایثارگران
تغییرات اساسی برای شغلهای مربوط به وزارت نفت و برخی دیگر از دستگاه‌ها و تمدید مهلت ثبت‌نام و ویرایش دومین آزمون استخدامی خاص فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان هفتاد درصد و بالاتر اعلام شد. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم، اداره کل اشتغال و کارآفرینی اعلام کرد پیرو اطلاعیه انتشار دفترچه راهنمای ثبت نام برای شرکت در دومین آزمون خاص فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان هفتاد درصد و بالاتر دومین اصلاحات و اضافات مربوط به آن در تارنمای مرکز آزمون جهاد دانشگاهی به نشانی http://www.hrtc.ir با تغییرات اساسی بارگذاری شده است.
با توجه به اینکه برای شغلهای مرتبط با وزارت نفت و برخی دیگر از دستگاههای مشارکت کننده تغییرات اساسی در این اصلاحات و اضافات دومین آزمون خاص فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان هفتاد درصد و بالاتر انجام شده، مهلت ثبت نام و ویرایش شغل محلهای انتخابی توسط داوطلبین تا 25 اردیبهشت ماه 1403 تمدید گردیده است.
اروز: اخبار فروش حواله خوردو جانبازان از اساس دروغ است!بنابراین آن دسته از متقاضیاتی که تاکنون فرآیند ثبت نام خود را تکمیل ننموده‌اند می‌بایست نهایتا قبل از پایان مهلت تعیین شده نسبت به ثبت نام خود اقدام نمایند وآن‌دسته از داوطلبینی که ثبت نام خود را تکمیل نموده اما حسب مندرجات در این اصلاحات و اضافات نیاز و یا قصد ویرایش شغل محلهای خود را دارند می بایست با مراجعه به پروفایل خود نهایتا تا 25 اردیبهشت ماه 1403 تغییرات لازم در انتخاب خود را ثبت کنند.
شایان ذکر است با توجه به زمانهای تمدید شده برای مهلت ثبت نام و ویرایش آن، تاریخ برگزاری این آزمون استخدامی به روز پنج شنبه مورخ 17 خراداد ماه 1403 موکول گردید و داوطلبین شرکت در این آزمون استخدامی لازم است منابع آزمون را که در دفترچه راهنمای این آزمون استخدامی آمده مطالعه نمایند و با آمادگی کامل با سایر مشمولین رقابت کنند. همچنین کارت ورود به جلسه نیز از روز 14 خرداد ماه 1403 بر روی سامانه مرکز آزمون جهاد دانشگاهی و از طریق پروفایل کاربری قابل دسترس خواهد بود.
خاطرنشان می‌شود اصلاحات و اضافات درج شده در این اطلاعیه، مربوط به وزارت نفت، بانک ملی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان شهرداری و دهیاری‌های کشور، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد.
تاکید می گردد متقاضیان مشمول بند ج ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه ضمن اینکه ضروری است شغل محلهای خود را متناسب با وضعیت تحصیلی و جغرافیایی خود و شرایط احراز همان شغل انتخاب نمایند. از آنجا که مهلت تعیین شده برای ثبت نام و ویرایش دومین آزمون استخدامی خاص فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان هفتاد درصد و بالاتر، آخرین فرصت جهت شرکت در این آزمون استخدامی می‌باشد، لازم است در اسرع وقت نسبت به ثبت نام و در صورت نیاز، ویرایش شغلهای انتخابی خود در روزهای ابتدایی اقدام نموده و به روزهای پایانی مهلت تعیین شده نهایی موکول نکنند و در صورت بروز هرگونه مشکل موضوع را سریعاً به نزدیک‌ترین بنیاد محل سکونت خود اطلاع دهند.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»